Zamek w Chudowie

Zamek w Chudowie to jeden z najciekawszych przykładów renesansowej architektury obronnej na Górnym Śląsku, położony w malowniczej okolicy nieopodal Knurowa. Mimo że do dziś zachowały się jedynie fragmenty dawnej warowni, miejsce to tętni życiem i przyciąga miłośników historii, kultury oraz rodzin szukających niebanalnych atrakcji. Odbudowana wieża zamkowa, klimatyczna oberża oraz organizowane tu liczne imprezy sprawiają, że Chudów stał się obowiązkowym punktem na mapie śląskich wycieczek.

Historia zamku w Chudowie

Pierwsze wzmianki o warowni w Chudowie pochodzą z XVI wieku, kiedy to Jan Saszowski z Gierałtowic, przedstawiciel rodu Saszowskich herbu Saszor, rozpoczął budowę murowanego zamku na miejscu wcześniejszej, drewnianej wieży obronnej. Wzniesiony z kamienia i cegły, zamek powstał na planie prostokąta, z centralnym dziedzińcem, krużgankami oraz studnią. Dwa trzykondygnacyjne budynki mieszkalne, wysokie dachy dwuspadowe i czworoboczna, pięciokondygnacyjna wieża bramna stanowiły o jego reprezentacyjnym charakterze. Do zamku prowadził drewniany most nad fosą, a wejście znajdowało się na drugiej kondygnacji wieży.

W kolejnych wiekach zamek przechodził z rąk do rąk, należał m.in. do rodzin Foglarów, Prażmów, Skallów i Kotulińskich. W XVIII wieku przeszedł rozbudowę, zyskując jeszcze większy prestiż jako rezydencja szlachecka. W XIX wieku właściciel Aleksander von Bally dobudował szóstą kondygnację wieży, zmieniając nieco pierwotny charakter budowli. Niestety, w 1847 roku, podczas nocy sylwestrowej, zamek spłonął i od tego czasu pozostawał romantyczną ruiną. Dopiero w latach 90. XX wieku powołano Fundację „Zamek Chudów”, która rozpoczęła prace rekonstrukcyjne i archeologiczne, ratując zabytek przed całkowitym zniszczeniem.

Architektura i zwiedzanie zamku

Dzisiejszy Zamek w Chudowie to przede wszystkim malownicze ruiny, wśród których dominuje odbudowana wieża. W jej wnętrzu mieści się muzeum prezentujące eksponaty odkryte podczas licznych prac archeologicznych. W piwnicach można zobaczyć zrekonstruowaną ceramikę oraz fragmenty dawnej studni, a na wyższych kondygnacjach – modele zamku, dawne fotografie, rekonstrukcję pomieszczenia mieszkalnego, a nawet XVI-wieczną latrynę. Zachowane fragmenty murów, krużganki i dziedziniec pozwalają wyobrazić sobie dawną świetność tej rezydencji.

Na terenie wokół zamku znajduje się także odtworzona, według dawnych ilustracji, karczma – „Oberża pod Świętym Jerzym”. To miejsce, gdzie można spróbować potraw przygotowanych według historycznych receptur, uczestniczyć w renesansowych ucztach czy nawet zorganizować historyczne wesele. W pobliżu zamku uwagę przyciąga również zabytkowy, XVIII-wieczny spichlerz, który w przyszłości ma zostać przekształcony w stylowy pensjonat.

Wydarzenia i atrakcje specjalne

Zamek w Chudowie to nie tylko miejsce dla pasjonatów historii, ale również centrum wydarzeń kulturalnych. Największą popularnością cieszy się coroczny Jarmark Średniowieczny, odbywający się w sierpniu, podczas którego można zobaczyć inscenizacje historyczne, turnieje rycerskie, pokazy rzemiosła, koncerty i liczne atrakcje dla dzieci. Przez cały sezon letni organizowane są tu także inne imprezy plenerowe, koncerty oraz warsztaty, które przyciągają zarówno mieszkańców regionu, jak i turystów z dalszych zakątków Polski.

Warto zwrócić uwagę na niezwykły pomnik przyrody – topolę „Teklę”, uznawaną za jedną z najstarszych i najokazalszych topól w Polsce. Drzewo jest puste w środku, a w jego pniu urządzono niewielkie okienko, gdzie podczas jarmarków można kupić lokalne specjały, takie jak pajda chleba ze smalcem.

Informacje dla odwiedzających

• Adres: ul. Podzamcze 6, Chudów, gmina Gierałtowice
• Dojazd: Chudów leży między Knurowem a Gliwicami, dogodny dojazd samochodem, dostępne są trzy parkingi (opłata ok. 5 zł za dzień). Warto rozważyć także dojazd rowerem.
• Godziny otwarcia: W sezonie (maj–wrzesień) zamek i muzeum czynne są w soboty, niedziele i święta w godzinach 10:00–18:00. Poza sezonem obiekt jest nieczynny, ale dla grup istnieje możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
• Ceny biletów: Bilet normalny – 12 zł, ulgowy – 8 zł (uczniowie, studenci, seniorzy 65+). Płatność tylko gotówką.
• Gastronomia: Na miejscu działa „Oberża pod Świętym Jerzym” serwująca dania kuchni regionalnej i historycznej.

Ciekawostki i atrakcje w okolicy

Oprócz zwiedzania zamku i muzeum warto poświęcić chwilę na spacer po okolicznym parku, gdzie oprócz wspomnianej topoli „Tekli” można odpocząć w cieniu starych drzew. W Chudowie znajduje się również zabytkowy spichlerz, a w sezonie letnim często odbywają się tu warsztaty rzemiosła oraz pokazy tradycyjnych technik budowlanych i kulinarnych. Zamek stanowi także świetny punkt wypadowy do wycieczek rowerowych po okolicznych lasach i wsiach Górnego Śląska.

Podsumowanie

Zamek w Chudowie to miejsce, które łączy w sobie bogatą historię, wyjątkową architekturę i niepowtarzalny klimat. Mimo że zachowały się jedynie ruiny dawnej rezydencji, dzięki zaangażowaniu Fundacji „Zamek Chudów” oraz lokalnej społeczności, obiekt tętni życiem i nieustannie się rozwija. Odbudowana wieża z muzeum, malowniczy dziedziniec, klimatyczna oberża oraz liczne wydarzenia sprawiają, że jest to miejsce idealne zarówno na rodzinną wycieczkę, jak i na spotkanie z historią w nieco mniej formalnym wydaniu. Zamek w Chudowie udowadnia, że nawet ruiny mogą być fascynującym świadkiem przeszłości i inspirującym miejscem na mapie turystycznej Śląska.